Vergeten slachtoffers Willem Arntz Hoeve herdacht

Eerste 4 mei herdenking  voor psychiatrische patiënten in Den Dolder.

Op de Willem Arntz Hoeve in Den Dolder werden zaterdagavond 1163 patiënten die de oorlog niet overleefden herdacht. Dit zijn veel meer slachtoffers dan de enkele honderden op het gedenkbordje, dat bij het, in september 2016 onthulde monument aan de bosrand van  het terrein van de Willem Arntsz Hoeve, is geplaatst. Onderzoek van Cecile aan de Stegge heeft aangetoond dat veel meer slachtoffers in de Willem Arntzhoeve zijn gevallen. Zo overleden alleen al tijdens de hongerwinter 408 patiënten. Omdat het bijna zeventig jaar duurden voordat meer duidelijk werd over het lot van de mensen op de hoeve, worden zij ook wel de de ‘vergeten slachtoffers’ genoemd.

In 1942 nam de NSB het bestuur over en verslechterde de situatie voor de patiënten. Joodse patiënten werden gedeporteerd. Dat leidde tot protest van artsen en verplegend personeel. In 1944 namen ze massaal ontslag. De Willem Arntsz Hoeve was voor de oorlog self supporting omdat het beschikte oer een eigen boerderij. Deze voorraden werden weggeven aan de Duitsers, die gelegerd waren op Vliegveld Soesterberg.

Anders dan meeste slachtoffers uit de tweede wereldoorlog kwam zij niet om door direct geweld. Veelal kwamen zij om doordat de bezetter de patiënten stelselmatig uithongerde en verbood om te stoken. De instelling was overbevolkt omdat patiënten uit geëvacueerde delen van het land naar Den Dolder werden gebracht.

Herdenking

Vorig jaar waren slechts 3 mensen op 4 mei naar het monument gekomen om de herdenking bij te wonen. Dit jaar was het animo een stuk groter. Mede omdat dit onderwerp door het onderzoek van Cecile aan de Stegge en het geplande vervolg onderzoek in de belangstelling staat.

Rond  18:00 uur verzamelden geïnteresseerden zich bij het Het Bezinningshuis, dat sinds vorig jaar op het terrein gevestigd is. Hilda en Robin  Zuidam van hetBezinningshuis zijn ook de initiatiefnemers voor deze herdenking. Aan de herdenking werd deelgenomen door Mariëlle Ploumen bestuurder van Altrecht en Andreas Trauernicht Regiomanager bij Reinaerde. De gemeente Zeist werd vertegenwoordigd door de wethouders Jansen en Catsburg.

In het Bezinningshuis  was een informele bijeenkomst , waarbij ruimte was om  een gedicht of verhaal te delen en even stil te staan bij hen die de oorlog niet overleefden.  Hierna werd in een stille stoet met een kaarje in de hand naar het monument gelopen om daar twee minuten stil te staan bij de slachtoffers op de WA-Hoeve. Hierna sloten veel deelnemers van deze herdenking aan bij de jaarlijkse dodenherdenking in Den Dolder.

Vervolgonderzoek Psychiatrie en gehandicaptenzorg WO II

De Stichting Vergeten Slachtoffers en NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogs-, holocaust- en genocide Documentatie) en hebben tijdens een symposium op 14 maart jl. het officiële startschot gegeven voor het vervolgonderzoek naar instellingen voor psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het onderzoek zal de ontwikkelingen in de instellingen tijdens de bezetting systematisch in kaart brengen. De leidende vraag daarbij is wat de gevolgen waren van de bezetting voor de patiënten in de psychiatrie en de gehandicaptenzorg. Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre nationaalsocialistische opvattingen over psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking een aanwijsbare rol hebben gespeeld in het beleid binnen de instellingen.

Het onderzoek moet volgens de Utrechtse zorgorganisaties recht doen aan de groep overleden patiënten en om duidelijkheid te kunnen bieden aan hun nabestaanden.  Altrecht en Reinaerde willen leren van de gebeurtenissen bijna 75 jaar geleden.