Een van de 2212 namen op het ‘Monument voor gevallen KNVB-bondsleden’ is die van mijn eigen grootvader Emanuel Boas en enkele van zijn broers en neven. Hij was lid van de Amsterdamsche Voetbal Vereniging De Eendracht Combinatie (AVV D.E.C.) Dit monument op de KNVB Campus in Zeist is een confrontatie met Holocaustverleden van mijn eigen famillie.
Ieder jaar maak ik een verhaal voor dodenherdenking over de Holocaust in Zeist. Dit bracht mij op 3 mei bij de KNVB CAMPUS opzoek naar het vergeten monument ‘Monument voor gevallen KNVB-bondsleden’. Over dit monument had ik op verschillende websites gelezen en vroeg mij af of de KNVB langzamerhand bezig was om deze episode uit zijn geschiedenis nog meer naar de achtergrond te drukken. Hebben zij dit monument nog een plek is gegeven op de nieuwe KNVB Campus?
Historicus R.P.M. Rhoen schrijft in 2005 op zijn website: “Tegenwoordig gaat het monument schuil achter een gordijn. Alleen op 4 mei wordt deze opengeschoven. Maar er vindt geen herdenkingsbijeenkomst meer plaats. Dit was wel het geval toen het gedenkteken nog in het bondsbureau in Den Haag hing”.
Voor de laatste verbouwing bevond het monument zich in de gang van de sporthal op het complex. Op deze plek zat het hele jaar achter een gordijntje verscholen. Alleen op 4 mei wordt het gordijn weggeschoven en de bronzen kasten geopend.
Het ‘Monument voor gevallen KNVB-bondsleden’ is vanuit de sporthal overgebracht naar een van de bijgebouwen tegenover het nieuwe Sportmedisch Centrum en de daarbij behorende sporthal. Dit gebouw is een van de karakteristieke gebouwen van de oorspronkelijke campus. In het Open Voetbal Innovatiecentrum (het voormalige Trainingscentrum) heeft het monument een prominente plek gekregen naast de ingang van het gebouw. Het monument gaat niet langer schuil achter een gordijn.
Het Open Voetbal Innovatiecentrum is een plek voor startups op sportmedisch gebied en zijn er verschillende vergaderruimtes.
‘Monument voor gevallen KNVB-bondsleden’
Het monument bestaat uit vijf bronzen kasten, waarin de namen zijn gegoten van 2212 omgekomen bondsleden. Onder de kasten hangt een plaquette en een uitbeelding van het eeuwige vuur: een schaal waarop KNVB staat. Het gedenkteken is ongeveer 2 meter hoog en 3 meter breed.
De tekst boven de kasten luidt: ‘1940 – IN MEMORIAM – 1945’
De tekst op de plaquette luidt: ‘BIJ HERDENKING 60-JARIG BESTAAN K.N.V.B. AANGEBODEN DOOR DE AANGESLOTEN VERENIGINGEN. 1889 10 DECEMBER 1949.’
Symboliek
Op de deur van de eerste kast is het oorlogsmonster uitgebeeld, dat de doelpalen vernietigd. Dit symboliseert het verbod van de bezetters om de voetbalsport te beoefenen.
Op de deur van de tweede kast staat het wegvoeren van de voetballers om in zware gevangenschap onder martelingen en wreedheden het leven te laten.
De derde kast vertoont het embleem van de bond.
Op de deur van de vierde kast is een dodenakker afgebeeld met op de achtergrond het eeuwige vuur. Symbolisch voor de vele kerkhoven waar de talloze treurenden hun nabestaanden in liefde en smart herdenken.
Op de vijfde kast tenslotte, bevindt zich een symbool van de bevrijding: de herrijzenis van de zelfstandigheid van het vaderland en tevens de getemperde vreugde, dat alle smart, alle lijden niet voor niets is geweest.
Als de kasten worden geopend, verschijnen de namen van alle 2212 omgekomen bondsleden.
In 1950 kreeg het kostbaar uitgevoerde monument een plaats in de bestuurskamer van het bondsbureau aan de Van de Spiegelstraat 21 in Den Haag.
In 1959 kocht de KNVB, gehuisvest in Den Haag, de buitenplaats Djimath aan de Woudenbergseweg te Zeist voor de oprichting van een eigen sportcentrum.
In 1961 werd begonnen met de aanleg van de sportvelden en in 1963 met het gebouwencomplex. Het nieuwe KNVB-sportcentrum werd op 16 september 1965 officieel door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard geopend.
Op 25 april 1974 werd het nieuwe bondsbureau betrokken. Bij de verhuizing van Den Haag naar Zeist werd ook het herdenkingsmonument uit het bondsbureau meegenomen en kreeg het een prominente plek in de ingang hal van de sporthal.
Toen het KNVB-sportcentrum in Zeist meer werd verzelfstandigd en commerciëler werd is men de grote hal waar het monument hangt gaan verbouwen tot een bar en lounge. Voor de mensen die hier gezellig bijeen zijn, vond men het monument blijkbaar te confronterend. Daarom werd er een gordijn voor gehangen, dat alleen op 4 mei werd weggeschoven.
Onthulling
Het monument is onthuld op 10 december 1949. De herdenkingsplechtigheid vond plaats in het Concertgebouw te Amsterdam. Nabestaanden van de omgekomen voetballers waren hierbij aanwezig. De plechtigheid werd opgeluisterd door een concert van het Concertgebouworkest, onder leiding van Eduard van Beinum.
Bron: De heer R.P.M. Rhoen.
